مقدمه

قبلا در خصوص گواهی عدم سوء پیشینه و نحوه دریافت عدم سوء پیشینه اینترنتی صحبت کردیم و سامانه استعلام سوء پیشینه را به شما معرفی کردیم . همانطور که می دانید بسیاری از اموری که در جامعه انجام می شود، نیاز به داشتن گواهی عدم سوء پیشینه دارد. به طور مثال اگر کسی بخواهد یک شرکت جدیدی را راه اندازی کند، حتما باید گواهی عدم سوء پیشینه داشته باشد تا مجوز افتتاح شرکت به وی داده شود. بنابراین، گواهی عدم سوء پیشینه یک گواهی مهم است که تقریبا همه افراد باید در یک زمان از زندگی آن را دریافت کنند. اگر فردی در گذشته یک جرمی را مرتکب شده باشد، گفته می شود که دارای سوء پیشینه است؛ اما آیا راهی برای پاک شدن سوء پیشینه هست؟ اصلا سوء پیشینه بعد از چه مدت پاک می شود؟
اینکه سوء پیشینه بعد از چه مدت پاک می شود به عوامل زیادی بستگی دارد و نمی توان زمان دقیق و کلی را برای آن ذکر کرد؛ اما باید بدانید که پاک شدن سوء پیشینه اتفاقی دور از باور نیست و اکثر جرم ها بعد از مدتی دیگر سوء پیشینه برای فرد ایجاد نمی کنند. در این مقاله قصد داریم به پاسخ سوال «سوء پیشینه بعد از چه مدت پاک می شود؟» برسیم.

مقاله پیشنهادی: سامانه ثنا

چرا پاک شدن سوء پیشینه اهمیت دارد؟

بعضی از جرم ها به غیر از اینکه برای فرد جریمه مالی یا محکومیت به دنبال دارند، یک مجازات اجتماعی هم برای فرد در پی دارند؛ اما منظور از مجازات اجتماعی چیست؟

همه افراد در یک جامعه، دارای حقوق اجتماعی هستند که با استفاده از آن می توانند به صورت یک فرد عادی در جامعه حضور پیدا کنند، کار کنند و استخدام ادارات دولتی شود؛ اما بعضی از افراد به دلیل داشتن یک سوء پیشینه از استفاده از این حقوق های اجتماعی محروم می شوند. در این مواقع گفته می شود که فرد در گواهی عدم سوء پیشینه خود، یک سوء پیشینه موثر دارد. این افراد نمی توانند مانند افراد دیگر در ادارات استخدام شوند یا فعالیت های اجتماعی انجام دهند.
در این مواقع است که پاک شدن سوء پیشینه اهمیت پیدا می کند. در واقع، بعضی از سوء پیشینه ها بعد از مدتی پاک می شوند و دیگر مجازات اجتماعی خاصی را برای افراد در پی ندارند؛ اما اگر سوال شما این است که سوء پیشینه بعد از چه مدت پاک می شود؟ در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

سوء پیشینه بعد از چه مدت پاک می شود؟

پاک شدن سوء پیشینه و مدت زمانی که طول می کشد تا یک سوء پیشینه پاک شود، بستگی به نوع جرم ارتکابی دارد. البته همانطور که می دانید تنها بعضی از جرم های خاص مانند قتل، قطع عضو، سرقت، شرب خمر، زنا و ... سوء پیشینه برای افراد ایجاد می کنند. بعضی از جرم ها که منجر به محکومیت موثر کیفری نشده است، سوء پیشینه موثری را برای فرد در پی ندارند!
همانطور که گفته شد مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه ، بستگی به نوع جرم ارتکابی دارد؛ اما بر اساس آخرین قوانین جمهوری اسلامی بیشتر سوء پیشینه ها در کمتر از ۵ سال بعد از دوران محکومیت پاک می شوند، مگر جرم هایی که مجازات آن ها حبس ابد یا اعدام باشد. به هر حال برای پاسخ به سوال سوء پیشینه بعد از چه مدت پاک می شود؟ می توان به جواب زیر رسید:

•  بعضی از جرم ها مانند قتل و یا هر چیز دیگری مجازاتی برابر با اعدام و حبس ابد دارد. در بعضی از مواقع شاکی پرونده در رابطه این نوع پرونده ها رضایت می دهد و یا فرد عفو می شود که در این زمان مجازات این افراد متوقف می شود.
  این افراد تا مدت هفت سال بعد از توقف مجازات، سوء پیشینه کیفری موثر دارند؛ اما وقتی این هفت سال تمام شود، دیگر سوء پیشینه ای برای فرد وجود ندارد و از کارنامه وی پاک خواهد شد.

•  اگر جرمی دارای مجازات حبس درجه چهار باشد، یا دارای محکومیت قصاص عضو و یا قطع عضو باشد مانند سرقت که مجازات مالی آن بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد و یا در جرم هایی مانند نفس بلد، فرد تا سه سال دارای سوء پیشینه کیفری موثر است و بعد از سه سال این سوء پیشینه پاک خواهد شد.

•   اگر جرمی برای فردی مجازات شلاق حدی و یا قصاص عضو داشته باشد، در صورتی که مجازات مالی آن کمتر از نصف دیه مجنی علیه باشد تا دو سال برای فرد سوء پیشینه در پی دارد.
  کسانی که مجازات کیفری آن ها حبس درجه ۵ می باشد، نیز در این دسته قرار می گیرند و تا دو سال برای آن ها سوء پیشینه محسوب می شود.

  

نکته بسیار مهم: تمامی مدت زمان های پاک شدن سوء پیشینه که در بالا ذکر شد، از زمانی حساب می شوند که فرد محکومیت کیفری خود را کامل گذرانده باشد.
به طور مثال اگر کسی به مدت سه سال در زندان باشد، ولی جرم آن در دسته سوم قرار بگیرد و تنها دو سال سوء پیشینه در پی داشته باشد، از زمانی مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه شروع می شود که فرد سه سال محکومیت خود را به طور کامل گذرانده باشد. در واقع، دو سال بعد از آزاد شدن از زندان، سوء پیشینه کیفری فرد پاک خواهد شد.

محو سوء پیشینه از کارنامه کیفری

همانطور که در بالا ذکر شد، همه جرایم بعد از مدتی دیگر برای فرد سوء پیشینه ای ایجاد نمی کنند؛ اما ایجاد نکردن سوء پیشینه برای فرد به چه معنا است؟
حتما می دانید که جرم هایی که سوء پیشینه برای فرد در پی دارند، در گواهی عدم سوء پیشینه ذکر می شوند؛ اما بعد از گذشت مدت زمانی که در بالا ذکر شد، دیگر این سوء پیشینه در کارنامه کیفری یا به عبارتی در گواهی عدم سوء پیشینه درج نمی شود؛ یعنی این افراد می توانند بدون هیچ محدودیتی در اجتماع حضور پیدا کنند، در ادارات استخدام شوند و کار کنند.
البته بعضی از امور حتی بعد از گذشت مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه ، قابل انجام نیست. به طور مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  داوطلب شدن برای هرگونه انتخابات در جمهوری اسلامی ایران؛ مانند انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس شورای اسلامی، انتخابات شورای اسلامی شهر و انتخابات شورای اسلامی روستا
•  استخدام شدن در قوه قضاییه به عنوان دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی، ریاست دیوان عدالت کشور و تصدی ریاست قوه قضاییه
•  استخدام به عنوان تصدی ریاست جمهوری، عضویت در شورای نگهبان جمهوری اسلامی ایران، عضویت در هیئت دولت و عضویت در تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران

پاک شدن سوء پیشینه شرب خمر

سوء پیشینه شرب خمر، جزء سوء پیشینه هایی است که مجازات آن شلاق حدی می باشد. اگر فردی برای ارتکاب به جرم شرب خمر محکومیت بخورد و حتی محکومیت وی عفو شود، باز هم دارای سوء پیشینه است؛ اما مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه شرب خمر چه زمانی است؟ طبق ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی فردی که به شلاق حدی مجازات می شود، تا دو سال سابقه سوء پیشینه دارد.

بنابراین، اگر فردی بعد از اتمام مجازات مربوط به شرب خمر از زندان آزاد شود، تا مدت دو سال بعد از آزاد شدن از زندان فرد دارای سوء پیشینه است و بعد از دو سال این سوء پیشینه پاک می شود. بعد از پاک شدن سوء پیشینه شرب خمر ، فرد می تواند مانند دیگر افراد در جامعه حضور داشته باشد.

پاک شدن سوء پیشینه مواد مخدر

در اینکه حمل مواد مخدر سوء پیشینه محسوب می شود یا خیر، تفاوت هایی وجود دارد. البته این موضوع بستگی به محکومیتی دارد که دادگاه برای فرد می دهد. ممکن است دادگاه مدت زمان محکومیت فرد را تا دو سال در نظر بگیرد و در بعضی مواقع ممکن است مدت محکومیت فرد بیش از دو سال باشد. به همین خاطر مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه مواد مخدر بسیار متفاوت است و نمی توان مانند شرب خرم، مدت زمان دقیقی را برای آن ذکر کرد.
اما به طور کلی اگر مجازات جرم مربوط به مواد مخدر کمتر از دو سال محکومیت و حبس درجه ۶ به بالا باشد، برای فرد سوء پیشینه ایجاد نخواهد شد.
اگر مجازات جرم مربوط به مواد مخدر بیش از دو سال محکومیت در زندان و حبس های درجه ۵ به پایین باشد، برای فرد سوء پیشینه ایجاد می کند. مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه مواد مخدر کمتر از سه سال می باشد. البته در صورتی که فرد محکوم به اعدام نشود.

سوء پیشینه سرقت بعد از چند سال پاک می شود؟

مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه سرقت ، با توجه به عمل ارتکابی متفاوت است و باز هم نمی توان زمان دقیقی را برای آن ذکر کرد. در بیشتر مواقع، افرادی که مرتکب به جرم سرقت می شوند، تنها با چند روز در بازداشتگاه بودن و بعد از وثیقه گذاشتن، آزاد می شوند. در این طور مواقع که فرد محکومیت موثر کیفری که شامل بیش از دو سال زندان است را ندارد و اصلا سوء پیشینه ای برای فرد در پی نخواهد داشت.
اما در مواقعی که سرقت موجب محکومیت موثر کیفری و زندان بیش از دو سال شود، فرد دارای سوء پیشینه است. مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه کیفری سرقت نیز بستگی به درجه محکومیت و مدت زمان زندان دارد.

اگر فردی مرتکب سرقت شد و مجازات آن حبس درجه  ۴ به بالا بود، این فرد دارای سه سال سوء پیشینه کیفری است و بعد از گذشت سه سال سوء پیشینه سرقت از کارنامه کیفر وی پاک می شود.
اگر فردی مرتکب سرقت شد و مجازات آن بین دو تا پنج سال زندان و یا حبس درجه ۵ بود، این فرد دارای دو سال سوء پیشینه کیفری می باشد و بعد از دو سال سوء پیشینه سرقت وی پاک می شود.

سوء پیشینه موثر به سوء پیشینه ای گفته می شود که در گواهی عدم سوء پیشینه ذکر می شود.

منبع : پاک شدن سوء پیشینه